Maraton to pasjonujący opis pierwszego starcia dwóch odmiennych cywilizacji. Perskiego Goliata narzucającego siłą swą despotyczną władzę podbijanym kolejno nacjom z ateńsko-platejskim Dawidem broniącym odważnie swojego wolnościowego ustroju. Kulminacją tego starcia jest bitwa pod Maratonem zakończona wielkim zwycięstwem Greków.
"W 490 roku p.n.e. na równinie maratońskiej walczyły wojska imperium perskiego i niewielkiej ateńskiej polis. Naprzeciwko siebie stanęli żołnierze-poddani, wykonujący rozkazy rezydującego w odległych o tysiące kilometrów Suzach króla Dariusza i obywatele Aten, walczący w obronie leżących kilkadziesiąt kilometrów dalej rodzinnych domostw, ojczystego kraju i niezawisłości państwa. Pod Maratonem polis pokonała imperium. Dziesięć lat później syn Dariusza, Kserkses, rzucił przeciwko Helladzie liczącą kilkaset tysięcy żołnierzy armię. Pod Salaminą i Platejami znowu zwyciężyli Grecy. Maraton był pierwszym i w znacznej mierze decydującym epizodem ciągnących się wiele lat zmagań grecko-perskich. Znaczenie bitwy wykracza jednak daleko poza historię starożytnych Greków. Stwierdzenie, że bez Maratonu nie byłoby Grecji klasycznej, nie byłoby Europy - brzmi może nieco patetycznie, ale zawiera wiele prawdy. Niniejsza książka opowiada o tym, jak doszło do bitwy pod Maratonem, na czym polega jej wielkość i jakie są źródła zwycięstwa Ateńczyków."
(R. Kulesza ze Wstępu książki)
"Bitwa pod Maratonem (490 p.n.e.) była najważniejszą bitwą pierwszej wielkiej inwazji perskiej na Grecję. Maraton to mała miejscowość we wschodniej Attyce. Po upadku powstania jońskiego (499 - 494 p.n.e.) król Persji Dariusz I postanowił podbić Grecję, którą zamierzał ukarać za opowiedzenie się po stronie powstańców. W r. 492 p.n.e. wysłał do Grecji armię pod dowództwem Mardoniusza. Persowie podbili Trację i zmusili do uległości Aleksandra I Macedońskiego. Dalsze próby podbicia kraju skończyły się niepowodzeniem, gdyż sztorm zniszczył większą część floty perskiej zmuszając Mardoniusza do odwrotu. Dariusz planował kolejne ataki chcąc zająć całą Grecję korzystając z poparcia niektórych państw greckich. Wysłał kolejną armię pod wodzą Artafernesa, która miała wylądować w okolicach Maratonu, skąd zamierzała uderzyć na Ateny. Armia ta liczyła najprawdopodobniej około 25 000 piechoty i 1000 jazdy. Zagrożeni mieszkańcy Eretrii wysłali do Aten prośbę o pomoc. Ateńczycy mieli zbyt małe siły, dlatego wysłali posłańca do Sparty. Ten osiagnął cel 9 września. Spartanie przyrzekli pomoc jednak dopiero po zakończeniu święta karnejskiego (20 września). Tymczasem Artafernes zajął Eretrię. Wkrótce flota perska wylądowała pod Maratonem. Grecka armia (10 000 ludzi) pod wodzą Kalimacha wymaszerowała z Aten w kierunku północnym. Po drodze dołączyło do niej jeszcze około 1000 Platejczyków. 12 września obie armie stanęły naprzeciwko siebie. Grecy, których wojownicy byli lepiej przystosowani do walki wręcz (mieli lepszą broń i pancerze), zgodnie z planem Miltiadesa (jeden z 10 podległych Kalimachowi strategów) szybko zaatakowali Persów, żeby uniemożliwić im użycie najgroźniejszej broni jaką posiadali - łuków. Grecy uderzyli najmocniej na skrzydła przeciwnika, jednak greckie siły w centrum dostały się pod ostrzał doborowych perskich łuczników. Greckie centrum zaczęło się cofać, pociągając za sobą przeciwnika. Jednak ścigający greckie centrum Persowie dostali się w kleszcze atakujących z powodzeniem na skrzydłach hoplitów i w panice rozpoczęli ucieczkę w kierunku własnych okrętów. Persowie odpłynęli do Faleronu, licząc na zajęcie Aten z zaskoczenia. Greccy hoplici pospieszyli do miasta. Dotarli tam przed Persami i udaremnili desant. Persowie wycofali się pozostawiając na placu boju pod Maratonem 6400 poległych. Grecy stracili tylko 192 ludzi."
(za Wikipedia - Wolna Encyklopedia)
Notka o autorze:
Ryszard Kulesza profesor Uniwersytetu Warszawskiego, historyk specjalizujący się w starożytnej Grecji, w szczególności zajmuje się historią Sparty i Argos epoki archaicznej i klasycznej. Autor wielu książek, w tym "Ateny-Sparta 431-404 p.n.e.", Warszawa 1997, "Sparta w V-IV wieku p.n.e.", Warszawa 2003 oraz "Argos. Szkice z dziejów politycznych miasta w V wieku p.n.e." , Warszawa 2004. W przygotowaniu jest "Wojna Peloponeska", która ukazać się powinna w marcu 2006 roku.
Dane szczegółowe:
Seria: Ars Belli nr 1
Spis treści:
1. Świat grecki
2. Świat perski
3. Spotkanie obydwu światów - powstanie jońskie
4. Wyprawa perska przeciwko Grecji
5. Polis ateńska
6. Ateny w latach 508/507-490
7. Maraton
8. Ateny i Grecja po Maratonie
bibliografia, indeks osób, indeks nazw geograficznych
Zdjęcia czarno-białe: 31
Mapki: 3
Miejsce i nr wydania: Warszawa, wydanie II
Waga: 345 g
Czytaj recenzje:
Maraton i Europa, M. Węcowski
O bitwie, która zmieniła dzieje świata, S. Chosiński
