Dla Szwecji wojna polska była pierwszym zetknięciem się z odmienną sztuką wojskową, inną metodą prowadzenia wojny. Przyniosło ono nieprzerwany ciąg niepowodzeń taktycznych: Karksi, Limbażi, Cesis, Ergle, Koknese, Tallinn. Po pierwszych niepowodzeniach zaczęto szukać środków zaradczych. Pod Ergle zastosowano już przeciw kawalerii polskiej przeszkody sztuczne, sformułowano postulat szarży i starcia na białą broń. Doświadczenia te na większą skalę powtórzono i rozwinięto pod Koknese. Pod Tallinnem, w rok później, już kawaleria polska nie mogła czołowo przełamać przeciwnika. Wypadło po raz pierwszy bodaj wobec żołnierza zachodnio-europejskiego zastosować głęboki tatarski manewr taktyczny. Przemiany taktyki szwedzkiej potęguje zastosowanie po raz pierwszy zdobyczy holenderskich. Teraz częściowo pod wpływem taktyki polskiej na oczach sześcioletniego Gustawa Adolfa zaczyna się proces formowania własnej szwedzkiej nowożytnej taktyki, którą on wypracuje w wieku dojrzałym.

(z Zakończenia)

Notka o autorze:

Stanisław Herbst pseud. Chrobot (ur. 12 lipca 1907 w Rakvere, Estonia, zm. 24 czerwca 1973 w Warszawie), historyk polski, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego. Zainteresowania naukowe prof. Herbsta obejmowały historię nowożytną wojskowości, historię miast, historię kultury nowożytnej, metodologię historii i geografię historyczną. Przeprowadził pełne badania nad genezą polskiej sztuki wojennej XV i XVI wieku oraz kształtowaniem się sztuki dowodzenia w początkach XVII wieku. Dokonał charakterystyki elementów sztuki wojennej, prowadzonej przez wojska improwizowane, badał znaczenie mas ludowych w wojnach polskich. Wiele uwagi poświęcił powstaniu kościuszkowskiemu, m.in. zbadał genezę insurekcji i szlak bojowy oraz wykazał nowatorstwo dowodzenia Kościuszki; opracował pamiętniki Jana Kilińskiego. Analizował m. in. dzieje i znaczenie twierdz (m.in. Zamościa i Modlina). Zgromadził bogate materiały źródłowe i ikonograficzne do panowania Zygmunta Wazy. Współpracował z wieloma czasopismami, m.in. "Biuletynem Historii Sztuki i Kultury" (1937-1939), "Rocznikiem Warszawskim" (1960-1972), "Kwartalnikiem Historycznym", "Przeglądem Historycznym", "Wojskowym Przeglądem Historycznym", "Studiami i Materiałami do Historii Wojskowości". Był członkiem Komitetu Redakcyjnego Polskiego Słownika Biograficznego. Ogłosił ponad 550 prac naukowych.

(na podstawie Wikipedii - Wolna Encyklopedia)

Przedmowa
0. Wstęp

0.1. Podłoze polityczne wojny

0.2. Teatr wojny - Inflanty

0.3. Sytuacja wojskowa 
1. Okres inicjatywy szwedzkiej

1.1. Kampania jesienna 1600 r.

1.1.1. Początek wojny

1.1.2. Operacje Farensbacha z położenia wewnętrznego

1.1.3. Zakończenie kampanii

1.1.4. Uwagi

1.2. Kampania zimowa 1600-1601

1.2.1. Przygotowania

1.2.2. Pierwsza ofenzywa szwedzka

1.2.3. Druga ofenzywa szwedzka

1.2.4. Trzecia ofenzywa szwedzka

2. Mobilizacja polska i jej osłona

2.1. Koncepcja wielkiej wojny

2.2. Kampania letnia 1601

2.2.1. Przygotowanie kampanii letniej

2.2.2. Walka o Koknese

2.2.3. Wykorzystanie zwycięstwa

2.3. Przygotowanie armii Zamoyskiego

2.4. Okres inicjatywy szwedzkiej

2.4.1. Przygotowania i zamiary szwedzkie

2.4.2. Marsz na Rygę

2.4.3. Oblężenie Rygi

3. Wielka wyprawa Zamoyskiego

3.1. W poszukiwaniu walnej rozprawy

3.1.1. Kształtowanie się planu operacyjnego i marsze

3.1.2. Odsiecz Rygi

3.1.3. Wobec odwrotu Szwedów

3.2. Kampania zimowa 1601-1602

3.2.1. Przygotowania szwedzkie

3.2.2. Oblężenie Valmiery

3.2.3. O przetrwanie zimy

3.2.4. Deus ex machina

3.3. Ostatnia kampania Zamoyskiego

3.3.1. Przygotowania

3.3.2. Oblężenie Viljandi

3.3.3. Oblężenie Paide

3.3.4. Koniec kampanii

3.3.5. Uwagi
Zakończenie

Posłowie (prof. Mirosław Nagielski)

Spis szkiców

Przypisy
Bibliografia
Die Zusammenfassung/Pe??me  

Mapki: 10
Miejsce i nr wydania: Zabrze, II wydanie (na podstawie wyd. z 1938 nakł. Towarzystwo Naukowe Warszawskie)
Waga: 337 g