?Przemysław Urbańczyk jest badaczem średniowiecza, archeologiem, który nie boi się sięgać po źródła pisane, stawiając śmiałe tezy i poddając krytyce funkcjonujące od dawna siłą ciężkości paradygmatu ? sądy. Jego hipotezy budzą emocje, wszczynają spory naukowe, w efekcie prowadzą niekiedy do zmiany te zbudowanych często nie tyle na solidnym fundamencie źródeł, ile na przemijającym gruncie autorytetu.[?]
Mamy zatem w przedstawionych w tym tomie artykułach doczynienia z dwoma obliczami znakomitego archeologa-mediewisty, jednym, które w nieposkromionej fantazji ?przegania? przeszłość, i drugim, krytycznym, które przestrzega przed nadinterpretacją lub pułapkami jednostronnego podchodzenia do analizy źródeł. Wiele wysuniętych propozycji nowych interpretacji wydarzeń z dziejów europejskiego i polskiego wczesnego średniowiecza wywołało ożywioną dyskusję, wiele weszło na stałe do kanonu wiedzy historycznej. Przemysław Urbańczyk bardzo często twórczo rozwija myśli swoich poprzedników, ma jednocześnie zdolność do przeciwstawiania się, niekiedy ryzykując swoima utorytetem naukowym, sądom wysuwanym pochopnie, bez oparcia w źródłach. Jest badaczem o szerokim kręgu zainteresowań, sprawnym polemistą, szukającym w historii związków przyczynowo-skutkowych i niepozostawiającym ich bez objaśnienia?.
Ze Wstępu Sławomira Moździocha
Spis treści
Wstęp
W pogoni za przeszłością
Nowe metody
O możliwościach zastosowań elektronicznych maszyn cyfrowych w archeologii
Zastosowanie stratygraficznej analizy dokumentacji terenowej stanowiska wielowarstwowego do rekonstrukcji historii użytkowania Wzgórza Zamkowego w Czersku (na podstawie wyników badań z lat 1974?1983)
Akceleratorowa chronologia najstarszej architektury murowanej w Polsce
Zautomatyzowany system dokumentacji terenowej
Na północy
V?gan ? zaginione miasto Arktyki
Samowie i Norwegowie ? 2000 lat sąsiedztwa
Tubylcy amerykańscy w sagach grenlandzkich
Na tropie pierwszego Islandczyka
Nad Bałtykiem
Hipoteza ?pomezańska? misji św. Wojciecha do Prusów
Misja Brunona z Kwerfurtu na tle sytuacji Kościoła na obszarze około bałtyckim
Czy Wulfstan był w Truso?
Św. Bruno z Kwerfurtu ? patron ?przyjaźni? polsko-niemieckiej
O Słowianach
Religia pogańska jako ideologia społeczeństw plemiennych
Obcy wśród Słowian
Vlesova kniga ? oszustwo niedoskonałe
Polski węzeł słowiański
O miastach
Plac miejski ? skutek czy warunek powstania miasta?
Początki miast norweskich
Archeologia miejska w latach 1939?1989
Początki miast średniowiecznych w północnej Europie ? dyskusja bez końca?
Archeolog-antropolog
Archeologia etniczności ? fikcja czy nadzieja?
?Zamach stanu? w tradycji piastowskiej Anonima Galla
Polska archeologia wczesnego średniowiecza a antropologia kulturowa
Do ?grobowej deski? i dalej ? społeczna funkcja elitarnych
pochówków w świecie nordyckim
Archeolog-historyk
Rola archeologii w badaniach nad początkami państwa polskiego
Kiedy był rok 1000?
Rok 995 ? Bolesław Chrobry wśród chrześcijan i ?barbarzyńców?
Kontynentalne tło Zjazdu Gnieźnieńskiego
Wątpliwości
Ostrów Lednicki ? rozwiązanie zagadki?
Wczesnośredniowieczna architektura polska w kontekście archeologicznym
Czy istnieją archeologiczne ślady masowych chrztów ludności wczesnopolskiej?
Causa deponendi wczesnośredniowiecznych ?skarbów? srebrnych z północnej Europy
Indeks osób
Bibliografia